Historia Chryzantem i ich symbolika

Chryzantemy – kwiaty będące symbolem dnia Wszystkich Świętych. Stały się tradycyjnymi kwiatami składanymi na grobach naszych bliskich. Praktycznie możemy kupić je przez cały rok, jednakże największą popularność zyskują na okres poprzedzający Dzień Wszystkich Świętych.

W artykule tym przybliżona zostanie historia tej ciekawej rośliny. Rodowód Chryzantem jest całkiem egzotyczny, wywodzący się z krajów Dalekiego Wschodu. Uprawiana była w Chinach już w XV wieku p.n.e i była kwiatem tak popularnym, że na ich cześć nazwano jedno z prastarych miast – Ju-xian, czyli Chryzantemowe Miasto. Specyficzna forma chryzantemy ma głębokie znaczenie w japońskiej kulturze i historii, będąc nie tylko ozdobą, ale także symbolem władzy i tradycji cesarskiej. Około VIII wieku n.e. mimo surowego zakazu wywozu tych roślin z kraju, chryzantema zawędrowała do Japonii.

Jej piękno urzekło ten naród tak mocno, że chryzantema stała się symbolem herbowym rodziny cesarskiej. Zyskała symbolikę piękna, słońca oraz nieśmiertelności cesarza i cesarstwa japońskiego.

Chryzantema złocista z 16 płatkami jest kluczowym elementem w symbolice japońskiej rodziny cesarskiej. Ten wzór jest centralnym motywem w herbie rodziny cesarskiej i pojawia się również na pieczęci Cesarza Japonii. (a od 1888 r. najważniejszym odznaczeniem japońskim jest Cesarski Order Chryzantemy) Od roku 831 aż do dziś, rokrocznie 9 września w Japonii i Chinach obchodzone jest Święto Złotej Chryzantemy, podczas którego podziwiane jest piękno tych kwiatów oraz pite wino z nich zrobione (popularne w Chinach, nie w Europie), które według legendy ma moc odpędzania zła oraz przedłużania życia.

W krajach Dalekiego Wschodu chryzantema odgrywa istotną rolę jako element dekoracyjny w sztuce orientalnej. Często pojawia się w zdobieniach o elementach takich jak grafiki, ceramika oraz w wyrobach z drewna, a także na tkaninach.

W kulturach wschodnich, chryzantema ma bogate znaczenie symboliczne, reprezentując zarówno szlachetność, jak i ideę nieśmiertelności. Ten kwiat, ceniony za swoje piękno i różnorodność form, stał się ważnym elementem wizualnym, przesyconym głębokimi konotacjami kulturowymi.

Warto zauważyć, że w innych kulturach chryzantemy mogą mieć inne, często bardziej pozytywne konotacje. Na przykład w Japonii są one symbolem cesarstwa i długowieczności. Interpretacja chryzantem jako kwiatów żałobnych jest więc specyficzna dla poszczególnych kultur i regionów.

Do Europy roślina ta przywędrowała dopiero w XVII wieku dzięki holendrom.

Początkowo kwiaty były mało popularne, dopiero wiek później zaczęły zyskiwać na znaczeniu. Zostały oznaczone przez Karola Linneusza nazwą Chrysanthemon z greckiego oznaczającą „złoty kwiat”. Obecnie w wielu krajach Europy Zachodniej chryzantema kojarzona jest ze smutkiem i cmentarzami.

Chryzantemy w Polsce…

W Polsce, podobnie jak w innych krajach europejskich, chryzantemy są silnie związane z Dniem Wszystkich Świętych i Dniem Zadusznym. Stawianie chryzantem na grobach jest gestem pamięci o zmarłych. Ta tradycja sprawia, że chryzantemy są szczególnie popularne w okresie jesiennym.

Chryzantemy kwitną późną jesienią, co idealnie koresponduje z początkiem listopada, kiedy obchodzony jest Dzień Wszystkich Świętych. Ich naturalny cykl życia sprawia, że są one dostępne i świeże w tym ważnym czasie.

Chryzantemy oferują szeroką gamę kolorów, kształtów i rozmiarów, co sprawia, że są atrakcyjne dla różnych gustów i preferencji. Ich estetyczna wszechstronność sprawia, że są popularnym wyborem nie tylko na cmentarze, ale także jako dekoracja do ogrodów, na balkony, tarasy.

Piękno chryzantem sprawia, że świetnie nadają się do zdobienia budynków z zewnątrz czy skrzynek balkonowych lub donic wystawionych przy wejściu do domu, na tarasie albo balkonie. Ładnie komponują się z wiejskim stylem – w koszach wiklinowych, starych wazach czy naczyniach cynowych.

Chryzantema ma właściwości antybakteryjne, przeciwwirusowe, przeciwgrzybicze. Olejki eteryczne znajdujące się w kwiatach wzbudziły również zainteresowanie przemysłu kosmetycznego, co skłoniło do produkcji proszków, kadzideł i perfum z wykorzystaniem tej rośliny.

Także w naszej sztuce kwiaty chryzantemy znalazły swoje miejsce. Dla przykładu można wspomnieć o obrazie Olgi Boznańskiej „Dziewczynka z chryzantemami” (1894). Mroczny portret dziecka, utrzymany w ciemnych barwach, kontrastuje tu z bukietem białych chryzantem.

Tutaj można poczytać więcej o historii tego obrazu:

https://niezlasztuka.net/o-sztuce/olga-boznanska-dziewczynka-z-chryzantemami/

Kwiaty te znalazły się w wierszu „Szekspir i chryzantemy” , którego autrem był Konstanty Ildefons Gałczyński

http://galczynski.kulturalna.com/a-6601.html

 

Podsumowując informacje:

Symbolika i tradycja: W wielu kulturach chryzantemy są symbolem życia i śmierci, co czyni je odpowiednimi do wyrażania pamięci i szacunku dla zmarłych. W Europie, w tym w Polsce, tradycja ta jest stosunkowo nowa, ale szybko stała się głęboko zakorzeniona.

Okres kwitnienia: Chryzantemy kwitną późną jesienią, co zbiega się z Dniem Wszystkich Świętych. Ich obecność na cmentarzach w tym czasie jest więc częściowo wynikiem ich naturalnego cyklu życia.

Wytrzymałość: Są to kwiaty odporne na chłodniejsze temperatury, co sprawia, że dobrze zachowują się na zewnątrz, nawet w chłodniejsze dni listopada. Ich trwałość sprawia, że są praktycznym wyborem na kwiaty cmentarne.

Dostępność: Chryzantemy są szeroko dostępne i stosunkowo niedrogie, co czyni je popularnym wyborem dla wielu osób chcących oddać hołd bliskim, którzy odeszli.

Estetyka: Są to piękne, kolorowe kwiaty, które dodają koloru i życia cmentarnym krajobrazom, często ponurym i monochromatycznym w późnej jesieni.